“Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967), Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του”
Από 05.07.2022 έως 28.02.2023
Εθνική Πινακοθήκη – Κεντρικό Κτήριο
Είδαμε την περιοδική έκθεση του Κωνσταντίνου Παρθένη στην Εθνική Πινακοθήκη και σας την προτείνουμε. Αξίζει να την επισκεφθείτε! Έχετε χρόνο, αφού η διάρκειά της παρατείνεται μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2023.
Μέσα από αυτήν την έκθεση αναδεικνύεται το πολύπλευρο και βαθύ ελληνικό έργο μιας από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της νεοελληνικής τέχνης.
Ο Παρθένης ξεκινά την καλλιτεχνική του πορεία στο εξωτερικό και επηρεάζεται από ξένα ρεύματα της εποχής (μοντερνισμό, συμβολισμό, μετα-ιμπρεσιονισμό, κυβισμό κλπ). Κομβική όμως στο έργο του είναι η επίδραση του ελληνικού στοιχείου, τόσο των αρχαιοελληνικών ιδεών, όσο και της βυζαντινής τέχνης που τον συνοδεύουν ως το τέλος της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.
Το ελληνικό ιδεώδες, η ελληνική ομορφιά διαπνέουν το έργο του, το χρώμα και το φως της ελληνικής γης τον συγκινεί.
Αποσπάσματα από τα «Τετράδιά» του κάνουν έκδηλο τον ιδεαλισμό και τη συγκίνησή του, που αντικατοπτρίζονται στα έργα του.
«Τίποτα στη βυζαντινή τέχνη δεν είναι απόλυτα αντικειμενικό- νιώθουμε στην απεικόνιση του εξωτερικού κόσμου να πάλλεται η συγκίνηση του καλλιτέχνη που συνενώνει το εγώ με το μη εγώ».
«Ω! Χαρά! Να αποδράσει κανείς από την μοντέρνα ζωή πνιγμένη στη (συνεχή) αναστάτωση, να μεθύσει σε μια ατμόσφαιρα αρχαιότητας μπροστά από τις τέσσερις Καρυάτιδες…»
«Αγαπώ το τοπίο και τη μελαγχολική πόλη… Αττικό φως σύμβολο της ψυχής και της νιότης, φως νεαρό και ατρόμητο…να ζει κανείς μέσα σε αυτό το φως να ζει αληθινά , δίχως αναμονή, δίχως επιθυμία, δίχως ψεύτικο μεγαλείο, αιώνια συνύπαρξη του πνεύματος και του κόσμου…από σένα γεννήθηκε το μέτρο…»
Παρθένης, Τετράδιον, σελ.37/2,38,45
Ως ιδιαίτερη προσωπικότητα, δε διστάζει στην πορεία της ζωής του να εκφράζει τις ρηξικέλευθες απόψεις του, τόσο ως προς την τέχνη αυτή καθαυτή, όσο και ως προς τον ρόλο του κράτους, που κατά τη γνώμη του οφείλει να υποστηρίζει τους καλλιτέχνες. Όπως συμβαίνει συχνά σε μεγάλες προσωπικότητες με καινοτόμα σκέψη, έρχεται σε αντιπαράθεση με το κατεστημένο της εποχής. Απογοητευμένος από ομότεχνους και πολιτικούς, αποσύρεται και απομονώνεται περνώντας τα τελευταία τριάντα χρόνια της ζωής του πάμφτωχος στο σπίτι-εργαστήριό του. Όμως, το πέρασμα του χρόνου όχι μόνο δεν τον οδηγεί στη λήθη, αλλά τον αναδεικνύει ως έναν από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της νεοελληνικής ζωγραφικής.
Άλλωστε, αυτό που τον κάνει ξεχωριστό είναι αυτή η καθαρότητα του πνεύματος, αυτό το ψυχικό ανάστημα που γίνονται εμφανή στην εκπληκτική αισθητική των έργων του. Δεν είναι τυχαία τα ίδια τα λόγια του καλλιτέχνη:
«Πρέπει κανείς να ζωγραφίζει μάλλον αυτό που νιώθει παρά αυτό που βλέπει, αλλά πρέπει να ξεκινήσει βλέποντας καθαρά…
Εξαρτημένος μόνο απ’ ό,τι βλέπει ο καλλιτέχνης, αγνοώντας το ζωτικό πνεύμα, καταλήγει να δει και να ζωγραφίσει μόνο την επιφανειακή άποψη της μορφής… οι μορφές δεν διαθέτουν ούτε ομορφιά ούτε ασχήμια, το δικό μας πνεύμα όταν έρχεται σε επαφή με αυτές τις κάνει να φαίνονται ωραίες ή άσχημες».
Παρθένης, Τετράδιον, σελ.23/9
Οι πίνακές του, σε συνδυασμό με τα αποσπάσματα από τα «Τετράδια», μας δίνουν το μέτρο του καλλιτεχνικού του μεγέθους και μας κάνουν σαφές πως κάθε υψηλή δημιουργία είναι αλληλένδετη με το όραμα, τη βαθιά σκέψη και το έντονο συναίσθημα.
Εμείς, πέρα από τον εμβληματικό υπερμεγέθη Εσταυρωμένο με τίτλο «Ο Χριστός-Ανθρωπότης», αγαπήσαμε το συμβολικό «Άνω Σχώμεν τας Καρδίας» -τόσο ενδεικτικό για τον ψυχισμό του, την αλληγορία για τη «Μουσική», που κοσμούσε το καπάκι του πιάνου της γυναίκας του Ιουλίας, την ξεχωριστή «Αποθέωση του Αθανασίου Διάκου», για την οποία αντί να βραβευτεί λοιδορήθηκε, τα ελληνικά τοπία και τις εξαϋλωμένες του μορφές… αλλά και τον άνθρωπο που τα δημιούργησε.
Στο σύνολό της, αυτή η έκθεση, πλούσια και καλά επιμελημένη, (όχι μόνο ως προς τα επεξηγηματικά κείμενα, αλλά ακόμα και ως προς τον τρόπο τοποθέτησης των έργων του Παρθένη και το χρώμα των τοίχων, μελετημένο έτσι ώστε να αναδεικνύονται οι πίνακες), ήταν για μας απόλαυση του ματιού και του μυαλού. Ελπίζουμε να πάτε: περιμένουμε και τις δικές σας απόψεις!
Χρύσα Τσιακαλάκη, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, CGS
Αλεξάνδρα Διακοπούλου, Υπεύθυνη Βιβλιοθήκης CGS
Πληροφορίες: https://www.nationalgallery.gr/ektheseis/parthenis/